Wysoka liczba komórek somatycznych w mleku (SCC, z ang. somatic cell count) jest jednym z kluczowych wskaźników jakości mleka, który może wpływać na jego wartość oraz zdrowie zwierząt.

Komórki somatyczne to przede wszystkim leukocyty, czyli komórki układu odpornościowego, które pojawiają się w mleku w odpowiedzi na stany zapalne w wymieniu.
Wzrost ich liczby może świadczyć o problemach zdrowotnych krów, a także wpływać na jakość i bezpieczeństwo produktu mleczarskiego.
Komórki somatyczne w mleku są w dużej mierze leukocytami i komórkami nabłonkowymi z wymienia. Ich liczba zwiększa się głównie w przypadku infekcji, szczególnie mastitis (zapaleniu wymienia), które jest najczęstszą chorobą zapalną u krów mlecznych.
W normalnych warunkach komórki somatyczne występują w niewielkich ilościach,
jednak ich wzrost powyżej normy stanowi problem.
Przyczyny wysokiej liczby komórek somatycznych
Wzrost liczby komórek somatycznych może być wynikiem różnych czynników, zarówno chorobowych, jak i związanych z warunkami hodowlanymi i sposobem utrzymania zwierząt.

Do najczęstszych przyczyn zalicza się:
 Mastitis – Zapalenie wymienia jest główną
przyczyną wzrostu liczby komórek somatycznych w mleku. Mastitis może być wywołane przez infekcje bakteryjne, wirusowe lub grzybicze, a także przez nieprawidłowe warunki sanitarno-higieniczne w oborze. Choroba ta prowadzi do zwiększonego napływu leukocytów do gruczołów mlecznych, które mają za zadanie zwalczać infekcję.
 Niewłaściwa higiena – Złe warunki utrzymania krów, nieczystości w oborze, brudne dojarki oraz brak regularnego czyszczenia sprzętu do dojenia mogą sprzyjać zakażeniom wymienia i zwiększać liczbę komórek somatycznych w mleku.
Złe żywienie – Niedobory pokarmowe, zwłaszcza w zakresie witamin, minerałów, a także nieodpowiednia pasza, mogą osłabiać odporność krów i zwiększać podatność na infekcje wymienia.
 Stres – Stres, zarówno fizyczny (np. niewłaściwe warunki bytowe), jak i psychiczny (np. transport, zmiany w stadzie), może wpływać na zdrowie zwierząt i sprzyjać wystąpieniu mastitis.
 Nieodpowiednia technika dojenia – Zbyt agresywne lub niewłaściwe techniki dojenia mogą prowadzić do uszkodzeń wymienia, a tym samym do zwiększenia liczby komórek somatycznych.

Skutki wysokiej liczby komórek somatycznych:
Zwiększona liczba komórek somatycznych w mleku ma szereg negatywnych konsekwencji zarówno dla zdrowia zwierząt, jak i jakości samego mleka:
 Obniżenie jakości mleka – Wysoka liczba komórek somatycznych pogarsza jakość mleka, co wpływa na jego właściwości organoleptyczne (smak, zapach) i techniczne
(np. przydatność do produkcji serów). Mleko z dużą ilością komórek somatycznych jest mniej trwałe, szybciej się psuje i ma niższą zawartość białka i tłuszczu.
 Zwiększenie ryzyka infekcji – Wysoka liczba komórek somatycznych, zwłaszcza w przypadku mastitis, wskazuje na obecność infekcji w wymieniu, co może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych zwierząt, w tym do przewlekłych chorób wymienia i zmniejszenia wydajności mlecznej.
 Zły wpływ na wydajność produkcyjną – Krótkoterminowo, wzrost liczby komórek somatycznych może prowadzić do zmniejszenia wydajności mlecznej, a w dłuższym okresie – do obniżenia rentowności produkcji mleka.
 Problemy z rynkiem – W wielu krajach normy dotyczące liczby komórek somatycznych są regulowane prawnie. Przekroczenie dopuszczalnej liczby komórek może skutkować obniżeniem ceny mleka lub jego odrzuceniem przez zakłady przetwórcze, co jest niekorzystne dla producentów mleka.

Metody zwalczania wysokiej liczby komórek somatycznych
Walka z wysoką liczbą komórek somatycznych polega na poprawie ogólnych warunków utrzymania krów, profilaktyce zdrowotnej i odpowiednim leczeniu.
Oto najważniejsze metody:
Leczenie mastitis – Podstawowym krokiem w przypadku wzrostu liczby komórek somatycznych wywołanych przez mastitis jest szybkie zdiagnozowanie i leczenie infekcji. Stosowanie antybiotyków, które są zalecane przez weterynarza, jest niezbędne w przypadku infekcji bakteryjnych. Warto także monitorować stan zdrowia wymienia, aby wczesne wykrywanie objawów zapalenia pozwalało na szybszą interwencję.
Poprawa higieny – Zachowanie odpowiednich standardów higienicznych w oborze i przy dojeniu ma kluczowe znaczenie w zapobieganiu infekcjom wymienia. Regularne czyszczenie obory, sprzętu do dojenia, a także dbanie o czystość krów, pozwala zmniejszyć ryzyko zakażeń.
Zarządzanie paszą i żywieniem – Właściwe żywienie, bogate w odpowiednie składniki odżywcze, takie jak witaminy, minerały i białko, wspomaga odporność krów i zmniejsza ryzyko wystąpienia infekcji. Dobrze zbilansowana dieta wpływa na ogólne zdrowie zwierząt.
Zapobieganie stresowi – Ograniczanie czynników stresowych, takich jak hałas, zmiany w stadzie czy transport, pomaga w utrzymaniu zdrowia krów. Stres osłabia ich odporność i sprzyja rozwojowi chorób.
Regularne kontrolowanie liczby komórek somatycznych – Regularne badania mleka pozwalają na bieżąco monitorować liczbę komórek somatycznych, co umożliwia wczesne wykrycie problemów zdrowotnych i podjęcie odpowiednich działań.
Zastosowanie preparatów wspomagających zdrowie wymienia – W sprzedaży dostępne są różne preparaty, które pomagają w utrzymaniu zdrowia wymienia, zarówno prewencyjnie, jak i w leczeniu infekcji.

PRO SOMAT PROZI- mieszanka paszowa uzupełniająca w walce z wysoką liczbą komórek somatycznych w mleku!

Specjalistyczna mieszanka mineralno-witaminowa, która wspiera obniżenie poziomu komórek somatycznych w mleku.

Specjalnie wyselekcjonowane składniki mineralne i wysoki stopień ich chelatyzacji, skutecznie pomogą ograniczyć problemy związane z zapaleniami wymion.

  • Zawiera bardzo wysoką zawartość cynku 14 000 mg/kg

  • Zawiera cynk, miedź, mangan i selen w formie organicznej

  • Ma wysoką zawartość witaminy E

  • Zawiera kompleks przeciwutleniaczy

  • Produkt melasowany



    Po zastosowaniu PRO SOMAT:

    • Mniejsza liczba komórek somatycznych

    • Zdrowsze zwierzęta

    • Lepszy status immunologiczny zwierząt

    • Mniejsze problemy z wątrobami

  • Dawkowanie:

    • 100-250 g/sztuka/dzień

Mieszanka dostępna w opakowaniu 25kg.

Wysoka liczba komórek somatycznych w mleku jest poważnym problemem, który wpływa na zdrowie zwierząt, jakość mleka oraz efektywność produkcji. Kluczem do skutecznego zwalczania tego problemu jest wdrożenie odpowiednich działań profilaktycznych, takich jak utrzymanie wysokich standardów higieny, zapewnienie odpowiedniego żywienia oraz leczenie mastitis. Regularne monitorowanie stanu zdrowia krów i kontrolowanie liczby komórek somatycznych w mleku jest niezbędne do utrzymania wysokiej jakości produkcji mleczarskiej.

Autor tekstu:

Jan Żero 

Doradca żywieniowy ds. współpracy  gospodarstwam